Portret protektorki sztuki Marii Paruszewskiej, olej na płótnie,
wym. 90 x 65 cm, z ramą 100 x 75 cm
sygn. p.d.:Kazimierz Szmyt
lata 30-te XX w.
Maria Paruszewska urodziła się w Poznaniu w rodzinie ziemiańskiej Kaspra Kramarkiewicza oraz Ludwiki z domu Godlewska. Za mąż wyszła za Sylwestra Paruszewskiego[1]. Maria Paruszewska miała czterech synów: Michała (ur. 1885), Alfreda (ur. 1887), Jana (ur. 1889) i Józefa (ur. 1895). Zmarła w Poznaniu 22 maja 1937 roku i została pochowana na cmentarzu św. Wojciecha.
Wykształcenie i działalność kulturalna
W rodzinnym mieście ukończyła pensję A. Danyszówny i zaczęła się uczyć w konserwatorium drezdeńskim, w którym profesor Grandi uczył ją muzyki, a profesor Lamperti śpiewu oraz u profesorów Jericha i Dolka-Herzog uczyła się literatury francuskiej oraz niemieckiej. Krótko śpiewała, a jej poznański dom jeszcze przed I wojną światową był aktywnym ośrodkiem życia kulturalnego, a w szczególności muzycznego i literackiego. Z jej salonem związali się liczni artyści do których należeli między innymi: Feliks Nowowiejski[2], Ludomir Różycki, Olga Boznańska, Cezary Jellenta. Udzielała młodzieży artystycznej doraźnej pomocy materialnej, a w okresie wojennym prowadziła działalność charytatywną. Od początkowych lat XX stulecia publikowała na łamach „Pracy”, „Kuriera Poznańskiego”, „Życia”, „Literatury i Sztuki”, „Dziennika Poznańskiego”, „Postępu”, „Biesiady”, „Gońca Wielkopolskiego”, „Tygodnika Polskiego” (Nowy Jork), „Salonu Literackiego” i innych (np. „Kronika Piotrkowska”)[3]liczne poezje oryginalne, a także szkice literacko-biograficzne. Była popularyzatorką kultury muzycznej i zamieszczała liczne sprawozdania i recenzje z oper, koncertów symfonicznych, wieczorów kameralnych, recitali muzycznych oraz przedstawień teatralnych. W Chicago była korespondentką „Echa Muzycznego”. Do dzisiaj istnieje kamienica z 1891, której była właścicielką[4].
