Iwona DEMKO (1974), Wilgotna Pani; 2023

drewno, gips, tkanina, szkło; 20 x 10,5 x 10,5 cm
Sygn dat i opisany na spodzie: ,,Wilgotna Pani” / miniaturka/ Ed. 12/100/ 2023/ Iwona/ Demko
Ed. 11/100

Iwona Demko, jedna z najbardziej wyrazistych postaci polskiej sceny artystycznej. Od 2008 roku pracownica naukowo-dydaktyczna ASP w Krakowie. W 2012 roku uzyskała tytuł doktory sztuk plastycznych w dyscyplinie artystycznej „sztuki piękne”. W 2016 roku otrzymała stopień dr hab. sztuki. Dotychczas wzięła udział w ponad 160 wystawach w kraju i za granicą. Prezentowała swoje prace m. in. w Muzeum Narodowym w Poznaniu, Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia” w Gdańsku, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku czy Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie. Kuratorka wystaw feministycznych. Inicjatorka i organizatorka “Roku Kobiet z ASP”. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na kontynuowanie badań nad pierwszymi studentkami krakowskiej ASP. Tworzy obiekty, instalacje, prace site-specific, wideo, prace w przestrzeni Internetu.

Po raz pierwszy procesja z udziałem rzeźby Wilgotnej Pani odbyła się w 2014 w ramach indywidualnej wystawy Iwony Demko w Galerii Sztuki Współczesnej Pastuła w Porębach Kupieńskich. W dniu 17 sierpnia 2022 w otoczeniu kilkunastu osób rzeźba została wniesiona na górę Ślężę. Natomiast 31 sierpnia 2022 Wilgotna Pani została uroczyście wniesiona do Galerii Teatru Dramatycznego w Warszawie. Rzeźba symbolizuje Mokosz – słowiańską boginię płodności, obfitości, urodzaju, sensualności. Imię Mokoszy wywodzi się od prasłowiańskiego rdzenia ‘mok–‘, związanego z określeniami wilgotny, mokry. Łączono je także z sanskryckim rdzeniem ‘makhá–‘, czyli szlachetny, bogaty. Mokosza, zwana wilgotną matką Ziemią, była boginią tkactwa, urodzaju, płodności, seksualności i powodzenia materialnego. Opiekunką kobiet. Chłopi czcili Matkę Ziemię, zwaną też Świętą Ziemią i Matką Wilgotną Ziemią. Wierzono, że jest ona istotą żywą, posiadającą świadomość i indywidualne cechy. Uznawano ją za dawczynię i rodzicielkę wszelkiego życia, płodności, zdrowia i bogactwa. Majka Zemlja według źródeł pisanych – Bogini Matka – była czczona aż do 988 roku. Później kult bogini został zastąpiony kultem maryjnym, co tłumaczy popularność Marii-matki w słowiańskim chrześcijaństwie. Forma rzeźby została zainspirowana przedstawieniami wulwy z mezolitu z piaskowca kwarcowego (Lepenski Vir, 6300-5900 p.n.e., wschodnia Serbia, obecnie w Muzeum Narodowym w Belgradzie) oraz amuletem z kości z Zairu z ludu Bashi w Kivru, połączona z peleryną nawiązującą do kultu maryjnego. Intencją happeningów było celebrowanie kobiecości, uzdrawianie rany patriarchalnej kontroli kobiecej seksualności w obszarze kolektywnej świadomości, kulturowej, społecznej.